‘જીવ’ ફિલ્મ, કચ્છના વીર હૃદય વેલજીભાઈ મહેતાના સત્ય જીવન પર આધારિત, એક એવી પ્રેરણાદાયી ગાથા છે જે મોટા પડદા પર નિઃસ્વાર્થ પ્રેમ અને જીવદયાના આદર્શને જીવંત કરે છે. આ ફિલ્મ માત્ર એક મનોરંજન નથી, પણ આપણા માનવતાના અસ્તિત્વ પર એક મધુર પ્રશ્ન છે.
ફિલ્મની વાર્તા કહેવાની પદ્ધતિ ખૂબ જ આકર્ષક છે. મૂળજીભાઈ (યતીન કાર્યેકર) દ્વારા તેમના પૌત્રને ભૂતકાળની વાતો કહેવામાં આવે છે, જે દર્શકને રાપર ગામની ગરીબી, સામૂહિક સંપ અને વેલજીભાઈના (ધર્મેન્દ્ર ગોહિલ) ઉમદા કાર્યોની દુનિયામાં ખેંચી જાય છે. વેલજીભાઈનો ગેરકાયદેસર તસ્કરીમાંથી પશુઓને બચાવવાનો સંઘર્ષ, ‘જીવદયા મંડળી’ની સ્થાપના, આર્થિક પડકારો વચ્ચે પશુઓ માટે આશ્રય ઊભો કરવો અને 2001ના ભૂકંપ બાદ ફરીથી તબાહીમાંથી ઊભું થવું — આ તમામ ઘટનાઓ ભાવનાત્મક ઊંડાણ સાથે રજૂ થઈ છે.
દિગ્દર્શક જીગર કાપડીએ વાર્તાને ખૂબ જ પ્રામાણિકતા અને સંતુલન સાથે રજૂ કરી છે. તેમણે બિનજરૂરી નાટકીયકરણ ટાળીને, લાગણીઓને સહજ રીતે વિકસવા દીધી છે. આના કારણે ફિલ્મ એક મિનિંગફુલ સિનેમેટિક અનુભવ બની રહે છે, જે શાંતિથી બોલે છે, પણ ઊંડી અસર છોડે છે.
ધર્મેન્દ્ર ગોહિલે વેલજીભાઈના પાત્રને સંયમિત અને અત્યંત પ્રમાણિકતાથી ભજવ્યું છે. તેમની આંખોની કરુણા અને પશુઓ માટેની દૃઢતા આ પાત્રને માત્ર અભિનય નહીં, પણ એક જીવંત અનુભૂતિ બનાવે છે. શ્રદ્ધા ડાંગરે કથાને ભાવનાત્મક સંતુલન આપ્યું છે.
સની પંચોલીનું મિહિરનું પાત્ર આધુનિક, ‘વર્કોહોલિક’ યુવા પેઢીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે પારિવારિક લાગણીઓ અને કરુણાથી દૂર છે. તેમનો સંઘર્ષ વેલજીભાઈના નિઃસ્વાર્થ જીવન સાથે વિરોધાભાસ ઊભો કરીને વાર્તાને વધુ મજબૂત બનાવે છે. યતીન કાર્યેકર અને હેમાંગ શાહ જેવા વરિષ્ઠ કલાકારોએ પરિપક્વતા અને ગંભીરતા ઉમેરી છે.
ફિલ્મનું સિનેમેટોગ્રાફી કચ્છના ગ્રામીણ વાતાવરણને સુંદર રીતે કેદ કરે છે, જે વાર્તાની પ્રમાણિકતા વધારે છે. “જીવ”, “ભરો કરમની થેલી” અને “ધબકારા” જેવા ગીતોમાં રહેલો કરુણાનો ભાવ વાર્તાને વધુ મજબૂત ટેકો આપે છે. બેકગ્રાઉન્ડ સ્કોર પણ સૂક્ષ્મ અને ભાવનાત્મક રીતે વાર્તા સાથે જોડાયેલો રહે છે.
‘જીવ’ કદાચ ઝડપી ગતિનું મનોરંજન શોધતા દર્શકો માટે ન હોય, પરંતુ જેઓ મૂલ્ય-આધારિત, હૃદયસ્પર્શી અને સંદેશાપ્રદ સિનેમાને પસંદ કરે છે, તેમના માટે આ ફિલ્મ ઉષ્મા, આત્મ-વિચાર અને ભાવનાત્મક પ્રામાણિકતા પ્રદાન કરે છે. ગામડાના સામૂહિક સંપ અને ૨૦૦૧ના ભૂકંપ જેવી આફત સામે પણ અડગ રહેવાની ભાવના ફિલ્મને પ્રેરણાદાયી બનાવે છે. ટેક્નિકલ રીતે મજબૂત અને ભાવનાત્મક રીતે સમૃદ્ધ આ ફિલ્મ ગુજરાતી સિનેમાના મસ્ટ-વોચલિસ્ટમાં સ્થાન ધરાવે છે.
પરિવાર સાથે આ ‘જીવ’નો અનુભવ સિનેમાઘરોમાં જ માણવો જોઈએ!
(4/5 સ્ટાર્સ)
